আমাৰ গাঁও
[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]
[উপন্যাস]
[ৰচনা : ১৯৫০]
(এক)
মোৰ সোণৰ গাঁও
মোৰ সোণৰ গাঁও
বৰ ভাল পাওঁ ৷
আকাশ জুৰি সোণৰ তৰা
মাটিও সোণতোকে চৰা
বুকু মৰমেৰে ভৰা
তোৰ সোণ-হালধীয়া
ফুলা সৰিয়হ ডৰা
বৰ
ভাল পাওঁ ৷
সেইদিনা দোকমোকালিৰ সোণ ৰ’দালিৰ জিলিঙনিৰে খেলিমেলি হৈ – এই বনগীত সুৰীয়া গীতটোৱে
গাঁওখনত এটা কঁপনি তুলিলে ৷ গাঁৱলীয়া বাটটো যদিও সুদা হৈয়ে আছিল, গীতৰ ৰজনজনিয়ে
তাৰ শূন্যতালৈ জনসমাগমৰ উম আনিলে ৷ আলিবাটৰ থিৰ বায়ু ভেদ কৰি আগবঢ়া গান আৰু সুৰৰ
কঁপনিবোৰৰ পিছে পিছেই আজিল সেই গান-সুৰৰ স্ৰষ্টা, তাক সুকণ্ঠেৰে প্ৰচাৰিত কৰা
ধুনীয়া, তেজোদ্দীপ্ত – আলসুৱা ভঙ্গীৰে কিন্তু দৃঢ় খোজেৰে
অহা এজন ডেকা ৷ নমাটো তেওঁৰ অভিনব বৰুৱা বুলি জনাজাত ৷সোঁৱৰণীৰ নামটো আছিল আন
কিবাহে – পিছে তেওঁ শিল্পীৰূপে প্ৰকাশিত
হ’বলৈ সেই নামটো নিজে ল’লে আৰু অভিনব বৰুৱা নামেৰেই
প্ৰখ্যাত হ’ল অসমত --- ভাৰততো ৷অসমৰ গাঁও
এখনৰ ল’ৰা --- ন-জোন বঢ়াদি বাঢ়ি
ভাৰততেই জিলিকি উঠিল --- তাৰ পিছত তেওঁৰ খ্যাতি আকৌ পূৰ্ণিমাৰ জোন টুটাদি টুটি
আহিল ৷ অৱশেষত আহিল তেওঁৰ শিল্পীখ্যাতিৰ অমাৱস্যা ৷ গাঁৱলৈ উভতি আহিল ---
দেউতাক-মাকৰ ঘৰলৈ --- মানুহে তেওঁৰ আৰ্ট বুজি নাপায় বুলি ৷ সেইহে তেওঁ বোম্বাই,
মাদ্ৰাজ, এলাহাবাদ, কলিকতা আদি ডাঙৰ ডাঙৰ চহৰে চহৰে বহু দিন কটাই আকৌ ঘূৰি আহিছে
গাঁৱলৈ --- ঘৰলৈ ---- আৰু গাঁৱত থানিকা পাতি ৰৈছেহি এওঁ অভিনব বৰুৱাই ৷
নিজৰ শিল্পী-প্ৰতিভাৰ ৰাগীত নিজেই
মতলীয়া হৈ অভিনব প্ৰায় পাঁচ বছৰ অসমৰ বাহিৰে বাহিৰে ভ্ৰমি ফুৰিছিল ৷ নৃত্যবিশাৰদ
আৰু আলেখ্য সুনিপুণ শিল্পী হিচাপে তেওঁ ভাৰতত প্ৰতিষ্ঠা পাই জনপ্ৰিয় শিল্পীৰ সকলো
সুখ-সম্ভোগৰ ভাগী হৈ অজস্ৰ টকা উপাৰ্জ্জনৰ সো্ৰতত উটি গৈছিল ৷ তেওঁৰ খ্যাতি আৰু
গুণৰ বলত পোৱা উপাৰ্জ্জন চিৰকলীয়া হ’ব
বুলিয়েই তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল ৷ কিন্তু এদিন তেওঁৰ শিল্পী-প্ৰতিভাই তেওঁৰ
সৃষ্টিক পুৰণি আৰু বৈচিত্ৰ্যহীন কৰি পেলালে ৷ নিতৌ নতুন বিচৰা দৰ্শকে মনৰ ভোকৰ সমল
নতুন খোৰাক দিব পাৰোঁতাৰ প্ৰেক্ষাগৃহত সোমালগৈ ৷ অভিনবৰ অভিনবত্বৰ সুদা জোলোঙা লৈ
অভিনব বৰুৱা এদিন উভতি আহিল অসমলৈ --- তেজপুৰৰ ওচৰৰে নিজৰ বেলশিৰি গাঁৱৰ ঘৰলৈ ৷
অভিনবৰ ছবি আজি আৰু ভাৰতৰ বৰ বৰ চহৰত কোনেও দাম দি কিনিব নোখোজে --- অভিনবৰ
নৃত্যানুষ্ঠানত প্ৰেক্ষাগৃহৰ আসন শূন্য হৈ থাকে ৷ অভিনবৰ খ্যাতি আৰু ভাগ্য
বিপৰ্য্যয়ত, গাঁৱলৈ অভিনবক ঘূৰাই আনিলে অভিনবৰ শিল্পীমনৰ অভিমানে ৷ সভ্যতাৰ
কোলাহলৰ আঁতৰত --- সেউজী বনৰ মাজৰ অকণমানি গাঁওখনিৰ ফুলা সৰিয়হ ডৰাহে আজি অভিনবৰ
কাৰণে পৃথিৱীৰ সবাতো সুন্দৰ ফুলনি ৷ সেইহে চহৰীয়াতকৈয়ো আওচহৰীয়া হোৱা খ্যাতিমন্ত
শিল্পী অভিনব আজি আকৌ গাঁৱৰ বুকুত ৷
এইবাৰ অভিনব গাঁৱৰ বুকুত মূৰ গুজি
ভালকৈয়ে সোমাল ৷ গাঁৱলীয়াৰ প্ৰাণৰ স্পন্দনৰ যোগেদি গাঁৱলীয়াৰ কি আশা-আকাঙ্ক্ষাৰ
পিয়াহ তাক উপলব্ধি কৰিলে অভিনবে ৷ গাঁৱলীয়াৰ দুখ-বেদনা আৰু অপ্ৰকাশিত হৈ
যুগ-যুগান্ত গুমৰি থকা প্ৰাণৰ হাবিয়াসৰ অবৰুদ্ধ গুঞ্জনৰ শব্দ শুনিবলৈ ভালকৈ পালে
অভিনবে ৷ এই গাঁৱলীয়া প্ৰাণৰ স্পন্দনৰ যোগেদিয়েই অভিনবে শুনিলে মৰ্ম্মবেদনাৰ ৰুদ্ধ
স্বৰ ৷ কৌটিকাল বোকাত সোমাই পোহৰলৈ ওলাই এক সৌন্দৰ্য্যময় জীৱনৰ বিৰাট প্ৰকাশ
বিচাৰোতা জনতাৰ বাট বিচৰা কোলাহল আহি অভিনবৰ বুকুত আঘাত কৰিবলৈ ধৰিলে ৷ তাৰ লগে
লগে আভিনবে আৱিষ্কাৰ কৰিলে জনতাৰ এক সুপ্ত সৃজনীশক্তি --- সন্ধান পালে এক নতুন
পৃথিৱী জন্মাৰ আগ-বাতৰি ৷ কলাক জীৱনৰ আমোদৰ উপকৰণ হিচাপে লোৱা শিল্পী অভিনবৰ মনলৈ
আহিল এক অভিনব দৃষ্টি ৷ চিন্তাত হ’ল এক
বৈপ্লবিক ভূমিকম্প ৷ অভিনব যথাৰ্থতে হ’লহি
অভিনব --- গাঁৱত ৷অভিনবৰ ভিতৰৰ শিল্পীটোৰ হ’ল এটা
ৰূপান্তৰ ৷ ৰূপান্তৰৰ ইপাৰত অভিনবে থিয় হৈ দেখিলে যে অভিনব থিয় হৈ আছে --- দৃশ্যপট
আৰু কাঠৰ প্লেটফৰ্ম্মৰে সজা নাট্যশালাৰ ৰঙ্গমঞ্চত ৷ দেখিলে, গোটেই দেশখনেই এটা
প্ৰকাণ্ড নাটঘৰ আৰু তাৰ দৰ্শক দেশৰ জনতা ৷ ইমান দিন ৰাজনীতি, অৰ্থনীতি,
সমাজনীতিৰপৰা আছুতীয়াভাৱে নিজকেই শিল্পী হিচাপে সেইবোৰৰপৰা বেলেগ সংসাৰৰ জীৱ নুলি
ভবা অভিনবএ দেখিলে যে শিল্পীৰ চিন্তাই আজি সমস্ত জীৱনকেই সামৰি লব লাগিব ৷ শিল্পীৰ
চিন্তা আৰু কৰ্ম্ম-কাৰিকৰি লগাব লাগিব জীৱনত ৷ কেন্ভাছত, মাৰ্ব্বলৰ গাত, বীণা,
বেণু, ছেতাৰ, পিয়ান’ত, শৰীৰৰ অঙ্গ-ভঙ্গীৰ লীলায়িত
গতিত, স্থাপত্যৰ কলামণ্ডিত প্ৰকাশত আৰু সুকুমাৰ কলাৰ উৎকৰ্ষণ আৰু তাৰ চিৰকলীয়া
সেৱক হৈ থকাত ৷ নাইবা তাৰ সৃষ্টি বিলাসত ৰাগীত ভোল-গৈ থাকি মাথোন তাতেই বা তাৰ
গণ্ডীতেই আবদ্ধ নিজকে নাৰাখি--- শিল্পীয়ে আজি নিজৰ প্ৰতিভা প্ৰয়োগ কৰিব লাগিব
সাধাৰণ মানুহটোক – সেই কতকাল জীৱনৰ সৌন্দৰ্য্য
আৰু আনন্দৰপৰা বঞ্চিত হৈ থকা সাধাৰণ মানুহটোৰ জীৱন সৌন্দৰ্য্যমণ্ডিত কৰি তাক আনন্দ
দিয়াত ৷ এই মানুহটো এটা নহয় --- দুটা নহয়, কোটি কোটি ৷ আণুবীক্ষণিক সংখ্যালঘিষ্ঠ
নহয় --- সি সংখ্যাগৰিষ্ঠ ৷ সি দেশ জুৰি, মহাদেশ জুৰি, পৃথিৱী জুৰি আন্ধাৰত লীন হৈ
আছে ৷ সেই আন্ধাৰৰ অন্তৰালত তাৰ চকুলোৰ কিমান নৈ উপনৈ বৈ গৈছে তাক সভ্যতাৰ
পৰ্ব্বতৰ ওপৰত উঠি ৰ’দ-মলয়াত আৰাম কৰি থকাই ক’ব নোৱাৰে ৷ কিন্তু ক’ব পাৰে শিল্পীয়ে --- সি যেতিয়া
সেই আন্ধাৰ তলীলৈ নামি আহি তাৰ আচল শিল্পীৰ সত্তা সি কেনেবাকৈ উপলব্ধি কৰি—নতুন হৈ আপোনাৰ ভিতৰতে জন্ম পাই
--- সেই নৱজন্মৰ ফলত পোৱা চকুযুৰিৰে আন্ধাৰৰ মাজেদি চায় --- তেতিয়া দেখে আন্ধাৰৰ
মাজত চলি থকা পৃথিৱীৰ বুৰঞ্জী ৷ সেই বুৰঞ্জীৰ পাঠ ভয়াবহ ৷ সেই বুৰঞ্জী পঢ়িলে
শিল্পীৰ অভ্যন্তৰত হয় মহা ভূমিকম্প – প্ৰচণ্ড
ভাবৰ আগ্নেয়গিৰিৰ বিস্ফোৰণ হৈ শিল্পীৰ অন্তৰৰ মাটি তল-ওপৰ হৈ এক বিৰাট পৰিবৰ্ত্তন
হৈ যায় ৷ কিন্তু অভিনবতো গাঁৱৰেই ল’ৰা ৷
গোটেই সৰুকালটো আছিল গাঁৱৰ বোকা-পানী খচিয়েই ৷ গাঁৱলীয়া পুখুৰীৰ মাছ-পুঠি,
কচু-ঢেঁকীয়াৰেই প্ৰতিপালিত হৈ চিৰা, পিঠা, সান্দহ, পিঠাগুৰি খায়েই ডাঙৰ-দীঘল হৈ
--- গাঁৱলীয়া জীৱনৰ সোঁ-মাজত থাকি --- বছৰৰ পিছত বছৰ গাঁৱলীয়া জীৱনৰ সুখ, দুখ,
বেদনা সকলোৰে মাজতে থাকিও –
অভিনবৰ আজিৰ দৃষ্টি আগতে আনিছিল কিয় ? অভিনবে ঘৰতে বহি ভাৱে, আগতে এই চকুৰে জীৱন
দেখা নাছিল কিয় ? এই নতুন চকুযোৰ পালে ক’ৰপৰা
--- শিল্পী-জীৱনৰ এটা অধ্যায় শেষ হোৱাৰ পিছত ৷মনৰ ভিতৰৰপৰা যেন অভিনবক ক’লে, ‘সংস্কৃতি, সংস্কৃতি --- প্ৰগতি --- প্ৰগতিয়ে ৷ মনৱ প্ৰগতিক
ভৱিষ্যতলৈ আগবঢ়াই নিওতা সংস্কৃতিয়ে অভিনবক দিলে নতুন চকু এযোৰ ৷ আৰু ইয়েই অভিনবক
কৰিলে স্বৰূপতে অভিনব ৷ সেইবাবে মহানগৰীয়া বিলাসিতাত উটি-বুৰি ফুৰি, গাঁৱৰ ঘৰলৈ
ওভতা শিল্পীৰ মুখত ওলাইছে গাঁৱৰ নতুন গান ---
মোৰ সোণৰ গাঁও
মোৰ সোণৰ গাঁও
বৰ ভা.......
বোলোতেই
হঠাৎ অভিনব থমক খাই ৰ’ল ৷ অলপ দূৰত হঠাতে গাঁৱৰে
পঢ়াশালিৰ পণ্ডিতৰ জীয়েক আটক-ধুনীয়া বনজোনাকীক দেখি ৷বনজোনাকী বনৰেই জোনাকী নহয় ---
তাই গাঁওখনৰেই জোনাকী ৷ তাই তাইৰ ৰূপেৰে গাঁওখন পোহৰাই থৈছিল ৷ বয়স তাইৰ এতিয়া দহ
বছৰ পাৰ হৈ এঘাৰত সোমাইছে ৷ তাই হাতত কৰিয়া এটা লৈ আহিছে ৷ আপোনমনে গীত গাই অহা
অভিনবে তাইক ইমান পুৱাই দেখি আচৰিত নহৈ নোৱাৰিলে ৷ তাই ওচৰ পালত অভিনবে হাঁহি মাৰি
সুধিলে, “জোন--- ইমান পুৱাই ক’লৈ যাৱ ?”
“পিতাইৰ
জ্বৰ নহয় --- সৌ গাঁওবুঢ়াৰ ঘৰৰপৰা গাখীৰ এটোপা আনোগৈ ৷”
“কেলৈ,
তহঁতৰ দেখোন গাখীৰতী গৰু কেবাজনীও আছিল ?”
বনজোনাকীয়ে কথা নাই বতৰা নাই হঠাতে
ফেকুৰি ফেকুৰি কান্দিবলৈ ধৰিলে ৷অভিনবে কন্দাৰ কাৰণ একো বুজিব নোৱাৰি সুধিলে, “জোন, কথাটো সোধোতেই দেখোন
কান্দিলি ... কিয় ?”
তাই চকু মোহাৰি কান্দোন ৰাখিবলৈ চেষ্টা
কৰি ক’লে, “এনেয়ে ৷”
অভিনবে আৰু আচৰিত হৈ সুধিলে, “এনেয়ে ? জোন মোক কিবা কথাত বেয়া
পালি ?”
“নহয়
ককাইদেউ ... আমাৰ সেই নোদোকা গৰু-পোৱালিটো তুমি যে দেখিছিলা--- মই যে দুবৰি ঘাঁহ
খুৱাওঁ” এই বুলি তাই আকৌ হুক্ হুক্কৈ
কান্দি পেলালে ৷
অভিনব – “কি হ’ল গৰু-পোৱালিটো ? মৰিল নেকি ?”
জোন – [কান্দি
কান্দি] “কেঞাই নিলে ৷”
অভিনব – “কেঞাই নিলে ! কিয় ?”
জোন – “ক্ৰোক কৰি ৷”
অভিনব – “কেলেই ?”
জোন – “ককাইদেউক কলেজত পঢ়াবলৈ পিতায়ে কেঞা-গোলাৰপৰা
যে টকা আনিছিল—সেই গুণে ৷”
অভিনবৰ ধুনীয়া মুখখনৰপৰা শিল্পীৰ
হাঁহিটো তৎক্ষণাৎ আঁতৰি গ’ল ৷গহীন
হৈ বনজোনাকীক ক’লে, বাৰু যা জোন ৷”
এইবুলি অভিনবে খোজ ল’লে ৷গাঁৱৰ ফুলা সৰিয়হ ডৰাৰ সোণ
হালধীয়া বৰণৰ সৌন্দৰ্য্যত নাদুৰি ফুৰা অভিনবৰ মনটো জোনৰ কথাত গলগতা খাই... গাঁৱৰ
বাস্তৱত য’ত মানুহ ফুলাত বিপৰ্য্যয়
ঘটিছে... তাত... তাৰ চাকনৈয়াত পৰি পাকঘূৰণী খাবলৈ ধৰিলে ৷ ভাবৰ কোবত অভিনবে
কোনখিনিৰপৰা কোনখিনি পালেগৈ ক’ব
নোৱাৰিলে ৷ ফুলা সৰিয়হ ডৰা কিন্তু মনত পৰে বাৰে বাৰে ৷ পিছে হ’লে এইবাৰ ফুলা সৰিয়হ ডৰাৰ
সৌন্দৰ্য্যৰ ভাগৰপৰা অভিনবৰ মনটো গ’ল
সৰিয়হৰ গুটি হৈ.... কেঞাৰ গোলালৈ যাব ৷ তেল হ’ব ৷ মানুহৰ আহাৰ ৷ মানুহ জীবলৈ, ফুলিবলৈ ই fat হিচাপে আৱশ্যকীয় বস্তু ৷ কোনোৱে
অতি আৱশ্যকীয়খিনিকো সৰহকৈ পাব... কোনোৱে অতি আৱশ্যকীয়খিনিকো যোগাই ল’ব নোৱাৰিব ৷ তাৰ গুটিৰ তেলৰপৰা
৷ সৰিয়হ আহি হয়তো পথাৰতে নিবহি আগধন দি থোৱা কেঞাই ৷ আৰু হয়তো সৰিয়হ সিঁচোতা
খেতিয়কৰ কেঞা-গোলাত বঢ়া চক্ৰবৃদ্ধি হাৰৰ সুদে সৰিয়হৰ বাকীখিনিও গিলি থ’ব ৷ সৰিয়হ বওঁতাই হয়তো সেই
সৰিয়হৰে তেলকণকো কিনিবলৈ হাবাথুৰি খাই ফুৰিব লাগিব ৷ শিল্পীৰ মনটোৱে স্বাভাৱিকতে
সহজভাৱে সোধে... কিয় এনে হয় ? কিয় ? ফুলা সৰিয়হ ডৰা যেনেকৈ সকলোৱে সমানে ভাবলৈ পায়
.... সকলোৱে যেনেকৈ সৰিয়হ ডৰাই দিয়া সৌন্দৰ্য্যৰ খোৰাক পায়.... সেইদৰে তেনে তাৰ
ৰূপান্তৰৰ পৰিণতিৰ বস্তুটোত সকলোৱে পোৱাত ইমান আঁৰ লাগে কিয় ? ক’ত কিহত জেঙা আছে ? এইবাৰ সৰিয়হ
ফুল ডৰালৈ চাই ভাবৰ খুন্দা খুন্দলি খাই
সঁচাকৈয়ে অভিনবে সৰিয়হ ফুল দেখা হ’ল ৷ অভিনবে
কেতিয়া আহিনো নিজৰে পদূলিমূৰ পালেহি ক’ব
নোৱাৰিলে ৷ পদূলিমূৰৰ বকুল জোপাৰ তলসৰা ফুলবোৰ তীব্ৰ গোন্ধত অভিনব সাৰ পোৱা যেন হ’ল ৷ অৰ্থনৈতিক বাস্তৱত
পাক-ঘূৰণি খাই ফুৰা মনটোক আকৌ বকুলৰ গোন্ধে... শিল্পীৰ কোঠালিলৈ আনি দিলে ৷ হঠাতে
ঘৰৰ আগ পাই আঁকি থোৱা ছবি এখন শেষ কৰাৰ কথাটো মনত পৰিল ৷ পদূলি সোমাই নিজৰ
কোঠালিলৈ গৈ মূঢ়াত বহোতেই বেতৰ ঘূৰণীয়া মেজ এখনত ভনীয়েকে এখন কাঁহীত ভজা চিৰা আৰু
পিঠা কেটামান আৰু বান-বাটিৰে তপত গাখীৰ এবাটি দি “ককাইদেউ আজি ফুৰোতে বেলি কৰিলা... জলপান খোৱাঁ” বুলি থিতাতে নাইকিয়া হ’ল ৷ অভিনবৰ ভোক ভালকৈয়ে লাগিছিল
৷ এটা এটা চিৰা চিকুটি চিকুটি আনি আনমনা হৈ চোবাবলৈ ধৰি... কোঠালিটোৰ চাৰিফালে চকু
ফুৰাবলৈ ধৰিলে ৷ অভিনবৰ চকুৰ পোনে পোনেই আছিল, আৱিনবে আঁৰি থোৱা এজন বিখ্যাত আমেৰিকান
শিল্পীৰ দ্বিতীয় মহাসমৰৰ কথাৰে ছবি ৷ অভিনবে ছবিখন বোম্বাইৰপৰা আহিবৰ সময়ত
আটোমটোকাৰিকৈ লৈ আহি... সদায় বহিলে চকুত পৰাতে আঁৰি থৈছিল ৷ছবিখনত আছিল হেজাৰ
হেজাৰ সৈন্যৰ মৰা-শ ... তাৰ ওপৰেদি চলি গৈছে টেঙ্ক, বৰটোপৰ গাড়ী ... আধা বলিয়া
মুক্ত বেয়নেটৰে তেজৰে ৰাঙলী হোৱা যুঁজাৰু পদাতিক ... চাৰিওফালে জুই-ধোঁৱাৰ
খেলি-মেলি বোমা পৰি বিস্ফোৰণ হ’ব
লাগিছে.... ওপৰত শগুণৰ দৰে এৰোপ্লেন.... বোমাৰু ফাইটাৰ ... দূৰত ওখ ওখ অট্টালিকাৰ
চহৰত জুই লাগিছে ৷ এটা পৈশাচিক দৃশ্য ৷ ছবিখনলৈ চাই ভাবিলে... তেন্তে মানুহৰ
সভ্যতাৰ পৰিণতি গৈ ধ্বংসত ! পৃথিৱী-স্ৰষ্টা হৈ জন্মা মানুহটোৱে ... আনন্দ আৰু
শান্তিৰ কাৰণে চিৰ বিয়াকুল হৈ ফুৰা মানুহটোৱে... শেষত কিয় এইদৰে পৈশাচিক ভাও দিয়ে
? অভিনবৰ মনত যুঁজ-বাগৰৰ কথাই ভুমুকিয়াবলৈ ধৰিলে... তাৰ লগে লগে মাজে মাজে চেৰেং
চেৰেংকৈ মনত পৰেহি পুৱা দেখা জোনাকীৰ মুখখন ... তেই কান্দি কান্দি কোৱা কথাষাৰ...
বগা গৰু-পোৱালি... কেঞাই ক্ৰোকত নিয়া সিহঁতৰ গৰুৰ কথা... আকৌ মনলৈ ভাহি আহে ফুলা
সৰিয়হ.... হালধীয়া... ধুনীয়া... মন জুৰোৱা... মনলৈ আহে বস্তাই বস্তাই কেঞাৰ গুদামত
দ’ম খোৱা সেই ফুলা সৰিয়হৰ
গুটিবোৰলৈ ৷ এইদৰে কক্বকাই আছিল অভিনব... এনেতে ভনীয়েকে মাতিলত চক খাই উঠিল ৷ ভনীয়েকে
ক’লে, “ককাইদেউ... মোৰ গোঁসাই... বেলি দুপৰীয়া হ’লহি... পুৱাৰেপৰা জলপান কেটাকে
খাই শেষ কৰা নাই ৷ ককাইদেউ, কি ভাবি তল গৈ আছা ? ভাত খাবৰ হ’লহি নহয়, ককাইদেউ !”
অভিনবে একো নামাতি সপোনত উটি যোৱা
মনুহটোৰ দৰে ওচৰৰ কোঠাটোৰপৰা গামোচা আৰু চুৰিয়াখন লৈ ওচৰৰে নৈ-ঘাটলৈ খোজ ল’লে ৷ ভনীয়েকে কাঁহী-বাটিবোৰ
বুটলি ওলাই গ’ল ৷ বান বাটিটোলৈ চাই দেখে,
বাটিৰ গাখীৰ এসোহাকে মৰা নাই ৷
অভিনব গৈ পুখুৰীপাৰত বহিল ৷ দুপৰীয়া
পুখুৰীৰ পানীখিনি থিৰ হৈ আছিল দাপোণৰ দৰে ৷ পাৰত বহি অভিনবে নিজৰ মুখখনৰ
প্ৰতিবিম্ব দেখি চক খাই উঠিল ৷আগৰ মুখখনৰ কোমলতা নাইকীয়া হৈ কিবা বৰ গোমোঠা যেন
দেখা হ’ল ৷ অভিনবে নিজৰ মুখৰ
পৰিবৰ্ত্তনলৈ ৰ লাগি চাই থাকিল... সপোনত থকাৰ দৰে থাকোতে... নিজৰ মুখৰ ওপৰতেই আকৌ
হঠাৎ প্ৰতিফলিত হৈ উঠিল সেই দ্বিতীয় মহাসমৰৰ পৈশাচিক ছবিখন ৷ বাৰে বাৰে মানুহৰ এনে
মতিগতি কিয় হয় ... কিয় হয়.... বুলি প্ৰশ্নবোৰে অভিনবৰ মনটো জুমুৰি দি ধৰি... উশাহ
নিৰোধ কৰাৰ দৰে কৰিলে ৷ কিয় ? কিয় ? মানুহৰ এই প্ৰবৃত্তিৰ গুৰি ক’ত ? মানুহেতো কোনেও যুদ্ধ ভাল
নাপায়... কোনেও ধ্বংস নিবিচাৰে... তেন্তে কিয় এনে হয় ? অভিনবৰ মনলৈ সৰুৰেপৰা পঢ়ি
থকা হঠাৎ গীতাৰ শ্লোক কেটামান বিজুলী মৰাদি আহিল....
অৰ্জ্জুন উবাচ :
অথ কেন প্ৰযুক্তোহয়ং পাপং চৰতি পুৰুষ: ৷
অনিচ্ছন্নপি বাৰ্ষ্ণেয় বলাদিব নিয়োজিত:
৷৷
শ্ৰীভগবানুবাচ:
কাম এষ ক্ৰোধ এষ ৰজোগুণসমুদ্ভব: ৷
মহাশনো মহাপাপ্না বিদ্ধ্যেনমিহ বৈৰিণম্
৷৷
অভিনবৰ মনটো বৰ মুকলি লাগিল ৷ জটিল শব্দ
এটাৰ অৰ্থ নাপাই.. পিছত অভিধান চাই তাৰ সম্যক্ অৰ্থ পালে মনটো যেনেকৈ ভাল লাগি
যায় সেইদৰে অভিনবৰ মনটো ভাল লাগিলত পুখুৰীত সাঁতুৰি নাদুৰি উঠি ঘৰ সোমালগৈ ৷
দুপৰীয়া ভাত খাই চিলমিলকৈ শুইছিলহে ৷
এটা বোমা বৰটোপৰ ভয়ঙ্কৰ সপোনে দুপৰীয়াৰ টোপনিকণো চূৰমাৰ কৰি দিলেহি ৷ অভিনবে চকু
দুটা মেলি চাই ঠিক সমুখৰ দেৱালৰ সেই দ্বিতীয় মহাসমৰৰ ছবিখনকেই দেখিলে ; আৰু মনৰ
আকাশত চিলনী বনোৱাদি বনাবলৈ ধৰিলে গীতাৰ শব্দকেটা- ‘কাম এষ’... ‘ক্ৰোধ এষ’ ... ‘কাম এষ’... ‘ক্ৰোধ এষ’ ৷
অভিনবে ভাবত পাকঘূৰণি খাই গাৰুতে আঁউজি বহিল ৷ ওচৰতে চিগাৰেটৰ পেকেটৰপৰা চিগাৰেট
এটা উলিয়াই হুপিবলৈ ধৰিলে ৷ ছায়াছবিৰ দৰে পৃথিৱীৰ বুৰঞ্জীৰ যুঁজবোৰ ... আলেক্জেণ্ডাৰ,
টাইমুৰ, টোগলক, চেংগিজখানৰ অভিযানবোৰ... হুণ, শক, মোগল, পাঠান, ইংৰাজ, ফৰাচী এই
জাতিবোৰৰ আনৰ দেশ ভোগ-দশল লৰাৰ আক্ৰমণ... যুঁজ-বাগৰ, অত্যাচাৰ, লুটপাত, শোষন-শাসনৰ
ঘটনাবোৰ মনৰ পটত প্ৰতিফলিত হৈ উঠিবলৈ ধৰিলে ৷ তাৰ মাজতে মনত পৰিল ধুনীয়া বনজোনাকীৰ
গাখীয়তী গৰু-পোৱালিটোলৈ... সৰু ধুনীয়া ছোৱালীজনীৰ গাখীৰকণৰো মুদা মাৰি.... বেমাৰি
বুঢ়া বাপেকৰো মুখৰ গাখীৰ পানীটোপা কাঢ়ি কেঞাই গাখীৰতী গৰুজনী কাঢ়ি নিলে ৷ সিফালে
হয়তো কেঞাৰ তেনেকুৱা দুকুৰি তিনিকুৰি গৰু আছেই ৷তাৰ গোলাত চাগৈ গাখিৰৰ নৈয়েই বৈ
গৈছে ৷ তেন্তে কিয় বনজোনাকীৰ ধুনীয়া ৰূপৰ যোগান ধৰা গাখীৰকণৰ কেঞাই মুদা মাৰিলে ?
তাৰ আছে... তাক লাগে ... আৰু লাগে... আৰু লাগে ৷ আৰু লাগি থকাটো এটা বলিয়ালি !
আৱশ্যক নহ’লেও.... লোকৰ জীৱন ধাৰণ কৰিবলৈ
লগা আৱশ্যকীয়খিনিকো কিয় মানুহে কাঢ়ি নিয়ে... তাৰ অৰ্থ নাপাই অভিনবৰ উক্মুকনি
লাগিল ৷ হঠাৎ বিছনাৰপৰা উঠি ৰান্ধনিঘৰত সোমালগৈ ৷ ৰান্ধনি-ঘৰত কোনো নাছিল ৷ মলা
এটাতে গাখীৰ ঢকা আছীল ৷ মলাটো হাতত তুলি লৈ নিজৰ কোঠালৈ আহিবলৈ ধৰোতে পিছফালৰপৰা
ঘৰৰে মেকুৰীটো আহি নেগুৰডাল ঘাত লগাই দিলেহি ৷ অভিনব চক খাই উঠি সাপ বুলি জাঁপ
মাৰি দিলে ৷ হাতৰ গাখীৰৰ মলা উফৰি পৰি মজিয়াখন গাখীৰময় হ’ল ৷ অভিনব গৈ নিজৰ কোঠালিত সোমাই গাত খদ্দৰৰ পাঞ্জাবীটো
সুমাই ওলাই গৈ পদূলিমূৰ পালেগৈ আৰু আলিবাটৰ ফালে কোব ল’লে... এনেতে ৰান্ধনি-ঘৰত ভনীয়েকে চিঞৰ-বাখৰ কৰা কাণত
পৰিলহি... “আই... আই, সৰ্ব্বনাশ হ’ল... মেকুৰীজনীয়ে সোপাই গাখীৰ
পেলালে... কটা মৰতী-জহনীত যাতী”...
অভিনব আলিবাটেদি ঘৰৰপৰা দূৰলৈ আঁতৰি গৈ নুশুনা হ’ল ৷
***
[ইউনিক’ড ৰূপান্তৰ : দিগন্ত শইকীয়া]
******************
No comments:
Post a Comment