নীলা চৰাই

নীলা চৰাই

[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]

            আজি মাঘ বিহুৰ উৰুকা ৷ তিলতিল আৰু মিতিল দুই ভাই-ভনী ৰাতি বিছনাত শুই আছে ৷ দুয়োৰে চকুত টোপনি নাই, কাইলৈ মাঘৰ বিহু ৷ মাকৰ বেজাৰ ৷ দেউতাক কামলৈ যাব পৰা নাই, বিহুৰ পিঠা-পনা একোৱেই কৰিব নোৱাৰিলে ৷ আলিৰ সিপেৰে সিঘৰত কিমান ৰং-ধেমালি, ভোগালি বিহুৰ বাবে আনন্দ উজান ৷ দুই ভাই-ভনী ৰাতি বিছনাত উঠি বহিল ৷ বেৰৰ জলঙাইদি দেখা যে বাহিৰত পোহৰ ৷

          “মিতিল শুইছানে ?”- ককায়েকে সুধিলে ৷”নাই, তুমি শুইছানে ?”- ভনীয়েকে সুধিলে ৷ “নাই, টোপনি অহা হ’লেনো তোমাক মাতিলোঁহে্ঁতেন কেনেকৈ ?”

          এইদৰে দুয়ো ফুচ্‌ফুচাই কথা পাতিবলৈ ধৰিলে ৷ এনেতে ককায়েকে ক’লে, “মিতু, এটা কাম কৰোঁ আহাঁ ৷”

          “কি ?” – ভনীয়েকে বৰ আগ্ৰহেৰে সুধিলে ৷

          “সৌ যে পোহৰ দেখিছা, জলঙাইদি, আমাৰ আলিৰ সিপাৰে সেই ল’ৰাহঁতে বিহু পাতিছে ৷ উঠা, ব’লা চাওঁগৈ ৷”

          “নাই, কেতিয়াও নাযাওঁ ৷” ককায়েকৰ সাহ দেখি তাই আচৰিত হ’ল ৷

          “কিহৰ ভয় ? আহাঁ, আমি যামেই ৷” এই বুলি মিতিলৰ হাত ধৰি বিছনাৰপৰা একে ছাবেই নামি বেৰৰ জলঙাইদি বাহিৰলৈ চাবলৈ ধৰিলে ৷ দেখে যে হয়, সিফালে কিমান ল’ৰাই ৰং-ধেমালি কৰি বিহু পাতিছে ৷ এনেতে দুৱাৰত কোনোবাই ঢকিওৱাৰ শব্দ শুনিলে ৷

          উচাপ্‌ খাই তিলতিলে সুধিলে – “কিহে, সেইটো কিহৰ শব্দ ?” এই বুলি সোধোঁতেই দুৱাৰখন লাহেকৈ মেল খালে ৷ চুটি-চাপৰ এজনী বুঢ়ী ভিতৰলৈ সোমাই আহিল ৷ সেউজীয়া বৰণৰ এখন মেখেলা পিন্ধা, গাত আকৌ ৰঙা ৰিহা ৷ ভালকৈ খোজ দিব নোৱাৰে ৷ এডাল কিচ্‌কিচীয়া ক’লা লাখুটিত ভৰ দি কোনোমতে মাতিছে – “মই শলগুৰিৰ আঘোণীবাই ৷ তোমালোকৰ এটা নীলা কপৌ আছে নহয় ? মোৰ সৰু ছোৱালীকণৰ বৰ অসুখ ! নীলা কপৌটো মোক লগা হৈছে ৷”

          অলপ পৰলৈ সকলো নিমাত ৷ এনেতে মিতিলে মাত লগালে – “তিলতিলৰ এটা চৰাই আছে ৷” “ক’ত আছে ?” “সৌ সজাটোত” – তিলতিলে ক’লে ৷ এই বুলি কোৱাত আঘোণীবায়ে লাহে লাহে ক’লে ৷ এই বুলি কোৱাত আঘোণীবায়ে লাহে লাহে সেইপিনে খোজ দি চৰাইটোলৈ চকু থিয় কৰি চালে ৷

          “নাই, এইটো মোক নালাগে ৷ এইটো সিমান নীলা নহয় ৷ মোক লাগে তেনেই নীল বৰণীয়া চৰাইটো ৷ নীল বৰণীয়া চৰাই হৈছে সুখৰ প্ৰতিমূৰ্ত্তি ৷ মোৰ ছোৱালীকণৰ মনলৈ সুখ নাহিলে তাইৰ বেমাৰ ভাল নহয় ৷ ব’লা, আমি নীলা কপৌ বিচাৰোঁগৈ ; তোমালোকো মোৰ লগতে ওলোৱা ৷ মই বিচৰা নীলা চৰাইটো বিচাৰি আনিবই লাগিল ৷ ব’লা, এতিয়া আমি ওলাওঁ ৷”

          “কিন্তু আমাৰ গাত যে চোলা নাই ৷” তিলতিলে লাহেকৈ জনালে ৷

          “একো কথা নাই ৷ মই তোমালোকক এটা চোলা দিম আৰু এটা আঙঠি দিম ৷ ই যাদু-মন্ত্ৰ কৰা ৷ ইয়াৰে তোমালোকে আমি বিচৰা নীলা কপৌ বিচাৰিব পাৰিবা ৷ এই চোলা আৰু আঙঠি পিন্ধিলে সকলো বস্তুৰ আচল ৰূপ দেখা পাবা ৷ আঙঠিটো সোঁ-হাতত পিন্ধিলে সকলো বস্তুৰে আত্মা দেখিবলৈ পাবা ৷ আকৌ আঙুলিত পিন্ধিলে ভৱিষ্যত দেখা পাবা ৷

          এই বুলি কৈয়েই আঘোণীবায়ে তিলতিলৰ গাত চোলা আৰু আঙুলিত আঙঠি পিন্ধাই দিলে ৷ “এতিয়া চোৱা”, এই বুলি সোধাত তিলতিলে সকলো বস্তুতে এটা নতুন ৰূপ দেখা পালে ৷ সন্মুখত থকা আঘোণীবাইজনী ৰজাৰ কুঁৱৰীৰ দৰে ওচৰত থিয় দিলে ৷ দেখিবলৈ কেনে শুৱনি ৷ তেওঁলোকৰ পঁজাঘৰটো ৰজাৰ কাৰেংঘৰৰ দৰে হ’ল ৷ মজিয়া নীলা পাথৰেৰে সজা, বেৰত কিমান যে কাৰুকাৰ্য্য কৰা ৷ তাজমহলৰ দৰে জক্‌মক্‌ কৰিছে ৷ কি আচৰিত ! সকলো বস্তুৱেই যেন নতুন ৰূপ লৈ ল’ৰা-ছোৱালীহঁতৰ কাষত থিয় দিলে ৷

          এইবোৰ দেখি দুয়ো আচৰিত হৈ “ওঁহো, ওঁহো” বুলি চিঞৰিবলৈ ধৰিলে ৷

          “ভয় নাখাবা, একো ভয় নাই ৷ এইবোৰ হৈছে আত্মা ৷ জগতৰ সৰহভাগ মানুহেই বৰ নিৰ্ব্বোধ ৷ তেওঁলোক চকু থাকিও অন্ধ ৷ সেইবাবে বস্তুবিলাকৰ আচল স্বৰূপ দেখা নাপায় ৷”

          এনেতে দুৱাৰত এটা শব্দ শুনিবলৈ পালে ৷

          “সৌৱা দেউতা আহিছে” বুলি উচাপ খাই তিলতিলে ক’লে, “দেউতাই আমাৰ কথা শুনিলে বোধকৰোঁ ৷” “আঙঠি সোলোকাই থোৱা, সোলোকাই থোৱা” বুলি কুঁৱৰীয়ে ক’লে ৷

          তিলতিলে লৰা-ঢপৰাকৈ আঙঠিটো সোলোকাই থ’লে ৷ কিন্তু আচৰিত, ধুনীয়া ৰাজকুঁৱৰী আকৌ আঘোণীবাই হ’ল ৷ দুৱাৰত বৰ জোৰেৰে শব্দ হ’বলৈ ধৰিলে ৷

          “আহাঁ আমি এই খিৰিকিয়েদি ওলাই যাওঁ ৷ আহাঁ, সকলো মোৰ ঘৰলৈ ব’লা ৷ আহাঁ, হাতত সজা লোৱাঁ ৷ নীলা চৰাইটো তাতে আমি সুমুৱাব লাগিব নহয় ৷ আহাঁ, আহাঁ, পলম নকৰিবা ৷”

          এই বুলিয়েই বায়ে এটি এটিকৈ সকলোকে খিৰিকিয়েদি দলিয়াই পেলাবলৈ ধৰিলে ৷ চোৱাচোন, মাঘ-বিহুৰ উৰুকাৰ নিশা তিলতিল আৰু মিতিল ওলাল নীলা চৰাই বিচাৰি ৷ সকলোকে কুঁৱৰীয়ে নিজৰ ঘৰলৈ নি ধুনীয়া সাজ-পাৰ দিলেগৈ ৷

          এইদৰে সকলোকে নি সোঁৱৰণীৰ ৰাজ্যৰ দুৱাৰদলিত আগবঢ়াই থৈ ক’লে, “এতিয়া তোমালোকে বুঢ়ীআয়েৰা আৰু ককাদেউতাৰাক পাবাগৈ ; তাতে নীলা চৰাইটো পাবা ৷ কিন্তু শুনা, তোমালোক দুয়ো অকলে যাব লাগিব ৷ আমি কেও তোমালোককৰ লগত নাযাওঁ দেই ৷”

          এই বুলি কুঁৱৰী আঁতৰি আহিল ৷ তিলতিল আৰু মিতিল দুয়ো অকলশৰে গৈ আছে ; এনেতে দেখে যে সমুখত কুঁৱলীৰ আন্ধাৰে ছাটি ধৰিছে, বাট-পথ একোকে দেখা পোৱা নাযায় ৷ তেওঁ গৈ আছে ৷ এইদৰে গৈ দেখে যে, এখন সৰু কাঠৰ ফলিত লিখা আছে—“সোঁৱৰণীৰ দেশ ৷”

          হঠাতে মিতিলে উচুপি উচুপি কান্দিবলৈ ধৰিলে, “আমাৰ বুঢ়ীআই আৰু ককাদেউতা ক’ত ?”

          “সৌৱা কুঁৱলীৰ আঁৰত ৷ আহাঁ, নেকান্দিবা ৷চোৱাচোন কুঁৱলী আঁতৰি যাবলৈ ধৰিছে ; এতিয়াই আমি সকলো দেখিবলৈ পাম ৷ তিলতিলে এইদৰে কোৱাৰ পাছত কুঁৱলী আঁতৰি গ’ল ৷ হাবিৰ দাঁতিত গছৰ তলত এটা সৰু পঁজা দেখা পালে ৷ তাৰে এটা সজাত ক’লা চৰাই এটাই টোপনিয়াই আছে ৷ পঁজাটোৰ দুৱাৰমুখত এজন বুঢ়া মানুহ আৰু এগৰাকী বুঢ়ী তিৰোতা বহি আছে ৷ তেওঁলোকৰো মূৰ টোপনিত দোঁ খাই আছে ৷ পঁজাটোৰ কাষত সকলো বস্তু যেন টোপনিত অচেতন ৷

          তিলতিল আচৰিত হৈ চিঞৰি উঠিল—“ওঁ, সৌৱা দেখোন আমাৰ ককাদেউতা আৰু আইতা !”

          “হয় হয়” মিতিলেও হাত চাপৰি মাৰি ক’লে ৷ সিহঁতে দেখে যে ককাদেউতাকে চকু মেলি হাত মেলি আছে ৷আইতাকেও টোপনিৰপৰা যেন সাৰ পাই উঠিল ৷ “মোৰ সোণহঁত আজি আহিব বুলি মনতে এটা ভাব হৈছিল”—আইতাকে ক’লে ৷

          গছৰ আঁৰৰপৰা ল’ৰা-ছোৱালীহঁত লৰি আহি তেওঁলোকৰ সমুখত ওলালহি ৷ “আইতা, এয়া আমি আহিছোঁ ৷ ককাদেউতা ! এয়া আমি তিলতিল আৰু মিতিল ৷”

          কিছুপৰলৈ দুয়ো নাতিনীয়েকহঁতক বুকুত সাবটি লৈ মৰম কৰিবলৈ ধৰিলে ৷ তেওঁলোকৰ আনন্দত হিয়া উপচি পৰিল ৷ “পোনাটিহঁত ! আমাৰ ওচৰলৈ নাহ কিয় ?  কিমান দিন যে তঁহত অহা নাই ৷ আমাক পাহৰিলি—আজি কিমান দিন হ’ল, আমি কাকো ইয়াত দেখা নাই ৷”

          “ইমান দি আহিব পৰা নাছিলোঁ, আজি আহিলোঁ ৷ আমাক কুঁৱৰীয়েহে আনিলে ৷” এই বুলি তিলতিলে মাত লগালে ৷

          “সিবাৰ যে আহিছিলা, কিমান দিন আগেয়েই ৷” আইতাকে ক’লে ৷

          “সেইদিনা আমি অহা নাছিলোঁ ৷” মিতিলে উত্তৰ দিলে ৷

          “নহয়, তোমালোকে সেইদিনা আমাৰ কথা সুঁৱৰিছিলা যে ৷তোমালোকে যেতিয়া সোঁৱৰা, তেতিয়াই আমি সাৰ পাওঁ আৰু তোমালোককো দেখোঁ ৷”

          এনেতে মিতিলে টোপনিয়াই থকা চৰাটো দেখা পালে ৷ “অ’ সেইটো দেখোন আমাৰ কপৌ ? আইতা, সি আগৰদৰে মাত লয়নে ?” এনেতে চৰাইটোৱেও সাৰ পাই উঠি মাত লগালে, “তিলতিল, মিতিল ৷”

          আইতাকে ক’লে, “দেখিছানে, যেতিয়াই কোনোবাই চৰাইটিৰ কথা ভাৱে তেতিয়াই সি সাৰ পাই উঠে ৷”

          “কিন্তু চৰাইটো নীলা বৰণীয়া দেখিছোঁ, ক’লা নহয়তো ? নীলা বৰণটোৱে জিক্‌মিক্‌ কৰিছে ৷ ককাদেউতা, চৰাইটো কুঁৱৰীৰ ওচৰলৈ নিবলৈ দিবানে ?”

          “নিবা সোণ, নিবা “, তেওঁলোক দুয়ো মাত লগালে ৷ তাৰ পিছত তিলতিলে লাহেকৈ সযতনে চৰাইটি সজাত সুমুৱাই যাবলৈ ওলাল ৷ এতিয়া উলটিবৰ হ’ল ৷ দুয়ো ককাদেউতাক আৰু আইতাকক মাত লগাই নীলা কপৌটো কুঁৱৰীৰ ওচৰলৈ যাবলৈ ওলাল ৷ “আইতা, নাকান্দিবা, আমি মাজে-সময়ে আহি থাকিম নহয় ?” তিলতিলে মাত লগালে ৷

          “নিতৌ আহিবা সোণহঁত !” আইতাকে বুকুত সাবটি লৈ ক’লে, “তোমালোকে আমাক সুঁৱৰি দেখা দিয়াতেই আমাৰ সুখ ৷ এৰা, তোমালোক নিতৌ আহিবা ৷ ইয়াত যে আমাৰ একো নাই ৷ তোমালোক আহিলেহে আমি আহিব পাৰোঁ ৷”

          ইয়াৰ পাছত দুয়ো আকৌ ওলাল ৷ তিলতিলৰ হাতত সজা, ভিতৰত নীলা কপৌ ৷ উলটি আহোঁতে দুয়ো পাছলৈ চাই দেখে যে ককাক আৰু আইতাকেও তেওঁলোকলৈ চাই আছে ৷

          এনেতে লাহে লাহে আকাশৰপৰা কুঁৱলী নামি আহিল ; এখন আঁৰ কাপোৰ পৰিল ৷ ককাদেউতাক আৰু আইতাকক ঢাকি পেলালে ৷ এইদৰে গৈ আছে, গৈ আছে ৷ গৈ গৈ ৰাজপ্ৰসাদ ওলাল ৷ এইখিনি পাই তেওঁলোকে দেখে যে সজাৰ নীলা কপৌটোৰ বৰণ আকৌ কিচ্‌কিচীয়া ক’লা হ’ল ৷ তেওঁলোকৰ বৰ বেজাৰ লাগিল ৷ দেখে যে ওচৰতে পোহৰ কুঁৱৰী ; কুঁৱৰীও মিচিকিয়াই হাঁহি থিয় দি আছে ৷পোহৰ-কুঁৱৰীক দেখি তিলতিলে ক’লে, “চাওঁক বাইদেউ ! মোৰ নীলা কপৌটো ক’লা হ’ল ৷”  তেওঁ ক’লে, “তিলতিল, বেজাৰ নকৰিবা ৷ ককাদেউতাৰা আৰু আইতাৰাক দেখি তুমি সুখ পোৱা নাছিলানে ?” এদিনলৈ এই সুখেই তোমাক নুজুৰিছেনে ? তোমাৰ চৰাইটোকো আকৌ নতুন জীৱ দিলা ৷ ইয়াত তুমি সন্তোষ পোৱা নাইনে ?”

          তেওঁলোক আকৌ ওলাল নীলা চৰাই বিচাৰি ৷ এইবাৰ কুঁৱৰীয়ে তেওঁলোকক এন্ধাৰৰ ৰাজ্যলৈ পঠালে ৷ এইদৰে সকলোটি গৈ আছে ৷ গৈ গৈ এন্ধাৰ ৰাজ্য পালেগৈ সকলো এন্ধাৰ, তাত এটা জক্‌মকীয়া সোণৰ ঘৰ ৷ তেওঁলোক তাত সোমালগৈ ৷ ঘৰটোৰ ভিতৰত এখন সোণৰ সিংহাসন ৷ ঘৰৰ ভিতৰত এগৰাকী তিৰোতা বহি আছে ৷ তেওঁৰ মেখেলাখন ক’লা বৰণীয়া হ’লেও এন্ধাৰত জিক্‌মিক্‌ কৰি আছে ৷ সিংহাসনৰ ভিতৰত এটা ক’লা মেকুৰী বহি আছে ৷  ক’লা মেকুৰীটোৱে ল’ৰাহঁতক অহা দেখি নীলা চৰাইটো নিব বুলি আগতেই এন্ধাৰ-কুঁৱৰীক সাৱধান কৰি দিলে ৷”সৌৱা তিলতিলহঁত আহিছে আমাৰ নীলা কপৌটো নিবলৈ ৷”

          মেকুৰীজনী বৰ পেটকপটীয়া ৷ তাইৰ মুখখন মিঠা ; কিন্তু পেটটো তিতা ৷ ল’ৰাহঁত ওচৰ চাপি অহা দেখি লৰি গৈ সাদৰি মাতিলে – “আহাঁ সোণহঁহ ! আহাঁ এইফালে ৷ মই আমাৰ কুঁৱৰীক কৈছোঁ নহয়, তোমালোক আহিছা বুলি ৷ উ: ! কুঁৱৰীয়ে যে তোমালোক অহা দেখি কিমান ৰং পাইছে !” তিলতিল ওচৰ চাপি গৈ কুঁৱৰীক জনালে আইদেউ ! মই নীলা কপৌ নিবলৈ আহিছোঁ ৷ মোক দুৱাৰৰ চাবি-কাঠি দিবানে ?”

          “হয়নে ? বাৰু তোমাৰ চিন কি ?”

          “এয়া নহয়,-- মোৰ আঙঠি চাওক, এইটো মোৰ চোলা চাওক ৷” কুঁৱৰীয়ে মুখখন ওন্দোলাই পেলালে ৷ যি হওক, চাবি-কাঠি দি ক’লে, কিবা বিপদ দেখিলে নিজলৈ চাবা ৷”

          প্ৰকাণ্ড ডাঙৰ ঘৰ ৷ ইখন দুৱাৰ মেলে, সিখন দুৱাৰ মেলে, নীলা কপৌ নাপায় ৷ এখন দুৱাৰ মেলি দেখিলে—তাত কিছুমান ভূত-প্ৰেত আছে ৷দুৱাৰ জপাই থলে ৷ আন এখন মেলিলে, দেখে তাত ৰণদেৱতাই তৰোৱালখন ঘহি-পিহি নিকা কৰি আছে ৷ ওচৰত যাঠি, জোং আৰু আন আন ৰণৰ সঁজুলি ৷ আন এখন দুৱাৰ মেলি দেখে  যে তাত বেমাৰ-আজাৰবোৰ আছে ৷ দুৱাৰ মেলা মাত্ৰকে হাঁচিয়াই পানীলগা কাহ নামৰ সৰু ছোৱালী এজনী জঁপিয়াই আহিল ৷ তিলতিলে লাহেকৈ দুৱাৰখন জপাই থলে ৷ ক’তো নীলা কপৌ নাই ৷ এইবাৰ সিংহাসনৰ পাছফালে থকা কোঠালিটোৰ দুৱাৰত তিলতিলে হাত দিলে ৷ এনেতে আন্ধাৰকুঁৱৰী তিলতিলৰ হাতখনত ধৰিলেহি ৷ “নাই নাই, সেইটো কোঠালি নেমেলিবা ৷ এইটো মেলিলে তোমাৰ আৰু ৰক্ষা নাই ৷”

          ইফালে মিতিলে কান্দিবলৈ ধৰিলে ৷ “তিলতিল দুৱাৰ নেমেলিবা, কুঁৱৰীয়ে হাক দিছে নহয় ৷” দুৱাৰ নেমেলিবলৈ তেওঁক সকলোৱে হাক দিবলৈ ধৰিলে, “আমাৰ সকলোকে বিপদত নেপেলাবা এতিয়া “ বুলি মেকুৰীটোৱে ক’লে ৷

          সকলোৱে এইদৰে কোৱাত তিলতিলৰ মনত ভয় সোমালেও তেও ক’লে, “নাই, মই খুলিমেই ৷ যোৱা, তোমালোকে সকলো মিতিলক লৈ আঁতৰ হোৱা ৷” এই বোলাত সকলো যিমান সোনকালে পাৰে, আঁতৰি পলাল ৷ তিলতিলে ভয়ে ভয়ে চাবি-কাঠি দুৱাৰত লগালে ৷ দুৱাৰখন প্ৰথমতে মেল খোৱা নাছিল ; পিছত হেঁচা দিওঁতেই মুকলি হোৱাত তিলতিল আচৰিত হ’ল ৷ তেওঁ ভাবি আছিল তাত চাগৈ ভয় লগা কত বস্তু দেখা পাব ৷ কিন্তু দেখিলে তাত শুৱনি বাগিচা এখন ৷ জোনৰ পোহৰত সকলো জিলিকি আছে ; ফুলবোৰ তৰাৰ দৰে জিলিকি আছে ৷ দেখে, গোলাপ গছ এজোপাত নীলা মেঘে ছাটি আছে ৷ তাত বহতো নীলা কপৌ পৰি আছে ৷

          “মিতিল, মিতিল ! আহাঁ, আহাঁ, সকলো আহাঁ ; ইয়াত হেজাৰে হেজাৰে নীলা কপৌ আছে ৷ হেজাৰ, লাখ যিমান লাগে ধৰিব পাৰিবাহি ৷”

          তিলতিলৰ মাত শুনি সকলো তালৈ লৰি আহিল আৰু নীলা কপৌ ধৰাত লাগিল ৷ ধৰি কুঁৱৰীক দিবলৈ সকলো লৰি যাবলৈ ধৰিলে ৷ মেকুৰীক এন্ধাৰ-কুঁৱৰীয়ে বৰ ভয়েৰে সুধিলে, “আচল চৰাইটোকে সিহঁতে ধৰি নিলেনেকি ?”

          “নাই—আচল নীলা কপৌটো সৌ তাত দেখিছোঁ ৷ ঢুকি নাপালে বৰ ওখত আছিল ৷”

          ইফালে ল’ৰাহঁত লৰি গৈ আছে কুঁৱৰীক নীলা কপৌ দিবলৈ ৷ বাটত পোহৰ-কুঁৱৰীৰ লগত দেখা হ’ল ৷ তেওঁ সুধিলে, নীলা কপৌ ধৰিছানে ?”

          “হয়, যিমান লাগে সিমান ধৰিছোঁ, এইবোৰ ইয়াতে আছে ৷” এই বুলি পোহৰৰ কোঁচ মেলি চায় যে চৰাইবোৰ মৰি আছে ৷ সিহঁত আচলতে নীলা বৰণীয়া নাছিল ; জোনৰ পোহৰতহে নীলা দেখা গৈছিল মাথোন ৷ আচল নীলা কপৌ তেওঁলোকে ধৰি আনিব নোৱাৰিলে ৷ তথাপি ল’ৰাহঁত হতাশ নহৈ আগবাঢ়ি গ’ল ৷ এনেতে কুঁৱৰীয়ে বাতৰি পঠালে যে দুপৰ ৰাতি মৰিশালিৰ কাষত আকৌ বিচাৰি চাব লাগিব ৷ এদিন দুপৰ ৰাতি ওলাল ৷ তেতিয়া আকাশত জোন ওলাইছে ৷ মৰিশালিৰ ঘাঁহনি জোনাকত জিলিকি আছে ৷ জোনৰ পোহৰে চাৰিওফালে মানৱ-জীৱনৰ অন্তিম শয্যাৰ চিন চকুত পেলাই দিয়াত মিতিল মনলৈ ভয় আহিল ৷

          “তিলতিল, মই যাওঁগৈ, মোৰ বৰ ভয় লাগিছে “, মিতিলে ক’লে ৷ “ভনীটি ! নাযাবা”, সেহাই সেহাই তিলতিলে মাত দিলে ৷ তেওঁৰো অলপ নলগাকৈ থকা নাছিল ৷

          “মই এতিয়া আঙঠিটো সোঁ-হাতৰপৰা সোলোকাই বাওঁ-হাতত পিন্ধো ৷ আমি মৃত আত্মা দেখা পাম ৷” তিলতিলে ক’লে ৷

          “নাই, তেনে কাম নকৰিবা ৷ ,ই ইমান ভয় খাইছোঁ”, মিতিলে মাত লগালে ৷

          “একো ভয় নাই”, তিলতিলে ক’লে, “মই মৃতসকলক চাবলৈ একো ভয় নকৰোঁহে ! বাৰু চাব নালাগে, তুমি চকু মুদা ৷” এই বুলি তিলতিলে আঙঠিটো সিখন হাতত পিন্ধিলে ৷ তেওঁৰো চকু মুদিবৰ মন গৈছিল ; কিন্তু কোনোমতে নিজকে চম্ভালি ৰাখিলে ৷

          অলপ পৰলৈ সকলো নিতাল ৷ তাৰ পাছত যেন সকলো পিনে এটা সজীৱতাৰ  চিন দেখা গ’ল ৷ মৰিশালিৰ চিতা-ভস্মৰপৰা যেন একো একোজোপা ফুলৰ গছ গজি উঠিল ৷ ধুনীয়া ফুলবোৰ ফুলি উঠিবলৈ ধৰিলে ৷ মৰিশালি গুচি যেন ফুলনি হৈ পৰিল ৷ মিতিলে চকু মেলিলে ৷ “ক’তা, ক’তা, মৰা মানুহবোৰ ক’তা ?” , লাহেকৈ ফুচ্‌ফুচাই ক’লে ৷ তিলতিলে চিঞৰি ক’লে, “নাই, নাইহে ইয়াত মৰা মানুহ নাই ৷ ইয়াত চাৰিফালে সজীৱতা, এখন ফুলনিহে দেখিছোঁ ৷ কিন্তু নীলা কপৌ ক’তা ?” তেওঁলোকে বিচাৰি নাপালে ৷

          তেতিয়া তেওঁলোক ওলাল ভৱিষ্যতৰ ৰাজ্যলৈ নীলা কপৌ বিচাৰি ৷ গৈ আছে, গৈ আছে, গৈ গৈ পালে এটা নীল বৰণীয়া কাৰেং ৷ তেওঁলোক ভিতৰলৈ সোমাই গ’ল ৷ এটা বৰ প্ৰকাণ্ড কোঠালি ৷ তাত বহুতো কেঁচুৱা আছে ৷ তেওঁলোক ৰৈ আছে পৃথিৱীত জন্ম পাবলৈ ৷ এশ, হেজাৰ, লাখ কেঁচুৱা তাত এইদৰে আছে ৷ সকলোৱে নীল বৰণীয়া কুঁৱলীৰ দৰে পোচাক পিন্ধি আছে ৷কিছুমানে উমলি আছে, কিছুমানে লৰি ফুৰিছে, কিছুমানে কথা পাতি আছে, কিছুমানে টোপনিয়াইছে, কিছুমানে ভৱিষ্যতলৈ কি আৱিষ্কাৰ কৰিব তাৰ বাবে যত্ন কৰিছে ৷ইয়াৰ চাৰিওফালৰ বতৰ যেন নীল বৰণীয়া ৷ “আমি ক’লৈ আহিলোঁ ?” তিলতিলে সুধিলে ৷

          “আমি এতিয়া ভৱিষ্যতৰ ৰাজ্যত ৷” পোহৰকুঁৱৰীয়ে মাত দিলে ৷ “আমি বোধকৰোঁ ইয়াত নীলা কপৌ পাম ৷” পোহৰ-কুঁৱৰীয়ে এই বুলি কোৱাত কিছুমান কেচুঁৱা আহি তেওঁলোকৰ চাৰিওফালে থিয় হ’ল ৷ ৰ লাগি সকলোৱে তিলতিল আৰু মিতিলৰ ফালে চাই আছে ৷

          “এইবোৰ জীয়া ল’ৰা-ছোৱালী দেখোন ! চোৱাহি, জীয়া-ল’ৰা-ছোৱালী ৷” সিহঁতে যি যি নতুন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ পাঙিছিল, সকলো আনি তিলতিল আৰু মিতিলক দেখুৱালে ৷ “চোৱা, মই কি কৰিছোঁ ?” এই বুলি সকলোৱে নিজৰ নিজৰ বস্তুবোৰ আনি দেখুৱাবলৈ ধৰিলে ৷

          এটি সৰু ল’ৰাই আহি দুয়োকে চুমা খাবলৈ ধৰিলে ৷ “মই তোমালোকৰ ভাইটি নহয়, মই অহা দেওবাৰে ঘৰলৈ যাম নহয় ?”

          “তোমাৰ সৌ মোনাত কি আছে ?” বুলি তিলতিল আৰু মিতিলে সুধিলে ৷

          “ইয়াত তিনিটা বেমাৰ আছে – সৰু আই, গ্ৰহণী আৰু পেলু ৷” এই কেঁচুৱাটিয়ে মাত দিলে ৷

          “তাৰ পিছত ?” তিলতিলে সুধিলে ৷

          “তাৰ পিছত তোমালোকক এৰি মই গুচি আহিম ৷”

          “তেন্তে আমাৰ তালৈ অহা কিয় ?” মিতিলে ক’লে ৷

          “আমি যে নিজে বাছি ল’ব নোৱাৰো ৷”

          এনেতে এটা শব্দ শুনা গ’ল ৷ শব্দ শুনি তেওঁলোকে সেইফালে চালে ৷ দেখে যে এখন দুৱাৰ মেল খাব ধৰিছে ৷ সেয়া সময় ৷ দুৱাৰখন মেল খালে --- সময় দেৱতা সোমাই আহিল ৷ চায় যে দুৱাৰৰ সিফালে এখন নৈ ৷ পানীত এখন নাও ৰৈ আছে ৷ নাও এৰিবলৈ আৰু বেছি সময় নাই ৷ “যাৰ যাৰ সময় হৈছে, সাজু হৈছেনে ?” , সময় দেৱতাই কঠুৱা মাতেৰে সুধিলে ৷ এনেতে নীল বৰণীয়া কুঁৱলীৰ সাজ পিন্ধা কেঁচুৱা কিছুমান লৰি আহিল ৷

          “এয়া আমি সাজু হৈ ওলাইছোঁ ৷” তেওঁলোকে সকলোৱে একেলগে মাত দিলে ৷

          “নাই, নাই, এজন এজনকৈ” এইবুলি তেওঁ এজন এজনকৈ নি নাৱত তুলি ল’লে ৷ পোহৰকুঁৱৰীয়ে তিলতিল আৰু মিতিলক লাহেকৈ আঁতৰাই এটা চুকলৈ নি সকলো দেখুৱাবলৈ ধৰিলে ৷সেই চুকৰপৰা সকলো দেখা যায় ৷; অথচ তেওঁলোকক কোনেও দেখা নাপায় ৷ নাও এৰি দিলে ৷ কেঁচুৱাবিলাকে “আহিলোঁ দেই, আহিলো দেই,  সোণটি মোৰ চিন ৰাখিবা দেই, অকণটি মোক নাপাহৰিবা দেই”— নাৱত এইজাক কেঁচুৱাই চিঞৰিবলৈ ধৰিলে ৷ এনেতে “পালোঁহি, সৌৱা পৃথিৱী, সৌৱা পৃথিৱী” বুলি মতা কেঁচুৱাবিলাকৰ মাতৰ খীণ সুৰ এটা শুনা গ’ল ৷ দূৰৈৰপৰা এটা আনন্দৰ ধ্বনি বতাহত ভাহি আহিল ৷ তিলতিলে “এইটো কি” বুলি সুধিলে ৷ পোহৰ কুঁৱৰীয়ে ক’লে, “মাকহঁত আহিছে নিজৰ নিজৰ কেঁচুৱাক সাদৰি লবলৈ ৷”

          এনেতে সময় দেৱতা আহি আকৌ সেইখিনি পালে ৷ পোহৰ কুঁৱৰীয়ে ক’লে, “পলোৱা, পলোৱা, সোনকালে নীলা কপৌটো লৈ ৷ তিলতিল তুমি আগবাঢ়া—“ এইবুলি তেওঁ তিলতিলৰ হাতত এটা ধুনীয়া নীলা কপৌ দিলে ৷ তেওঁলোক দুৱাৰদলি পাৰ হ’ব ধৰিলে, এনেতে সময় দেৱতাই চকু পকাই খেদি আহিল ৷ সময় দেৱতাৰ এই উগ্ৰ মূৰ্ত্তি দেখি পলাব ধৰোতে চৰাইটো হাতৰপৰা উৰি পলাল ৷ ইমান ঘূৰি-পকিও তেওঁলোকে সুখ আৰু আনন্দৰ প্ৰতিমূৰ্ত্তি – নীলা কপৌ ক’তো নাপালে ৷ কত ঠাইত যে তেওঁলোকে বিচাৰিলে, ক’তো নীলা কপৌ নাপালে ৷

          এনেতে সকলোৱে সাৰ পাই উঠি দেখে যে নিজৰ বিছনাতে শুই আছে ; মাক ৰৈ আছেহি ৷ তেওঁলোকৰ সেই পঁজাঘৰটোও আছে ৷ যি বস্তু পাবলৈ ইমান হাবাথুৰি খাই ফুৰিলে সি নিজৰ ঘৰেই ওলালহি ৷ মানৱ জীৱনতো এনেকুৱাই হয় ৷ সুখ সুখ বুলি মানুহে হাবাথুৰি খাই ফুৰে, সুখ যে নিজৰ অন্তৰতে আছে, তালৈ কেৱে মন নকৰে ৷    

***

[ইউনিক’ড ৰূপান্তৰ : দিগন্ত শইকীয়া]        

******************